در ایران باستان بیستم اسفند، بهرام روز از اسپندمذ، روز جشن گلدان بوده است. جشن گلدان یا اینجه، روز آماده سازی و كاشت گل ها و گیاهان در گلدان ها و نیز جشن درختكاری بوده و مردم در این روز در گلدان هایشان گل و گیاه و در باغچه ها و باغ ها، درخت می کارند. درواقع مردمان در این روز بهار و تابستانی پر از گل و گیاه و میوه را تدارک می بینند.
در گاهشمار ایران جشن های بسیاری وجود دارند که متاسفانه اکثر آنها در حال فراموشی هستند، جشن گلدان یا اینجه از جمله این جشن های اصیل ایرانی بر طبق تقویم جلالی است.
ابوریحان بیرونی، در آثارالباقیه آنجا که به گاهشماری اهل خوارزم می‌پردازد به مناسبت‌های ماه دوازدهم یا “اسپندارمذ” از گاهشماری خوارزمی می پردازد، بربنیان گاهشماری خوارزمی این جشن در روز بیستم از ماه آخر سال خوارزمی یا “اسپندارمجی” یعنی ده روز مانده به نوروز برگزار می شده است و یکی از جشن های پیشواز نوروز بوده است.
اگرچه امروز ریشه واژه “اینجه” برما آشکار نیست اما خود بیرونی که از مردمان خوارزم بوده و به زبان خوارزمی تسلط داشته و آن را شاخه‌ای از درخت تناور ایران باستان میداند.
در لغت نامه دهخدا هم در شرح آمده است:
ابوریحان بیرونی خود در کتاب “صیدنه” گل شاه اسپرم را یکی از گیاهان خوشبو می داند و می گوید که عرب ها آن را «ریحان» می‌نامند. برای کاشت ریحان داخل گلدان باید بذر ریحان را یک تا دو روز قبل از کاشت و… پس می توان دریافت که در جشن گلدان به کاشت شاه اسپرم (ریحان) به صورت خاص یا کاشت انواع سبزه و گل های خوشبو به صورت عام می پرداختند. کاشت سنبل و گذاشتن گل سنبل نماد ایزد بهرام، تجسمی از نیروی شکست ناپذیر و پیروزی بخش است. پیروز همچنین صفت همیشگی نوروز است و گل نماد بهار و طبیعت است.
تقویم جشن های ایرانی | گاهشمار اعیاد اصیل بجا مانده از ایران باستان تا به امروز
