جشن سیزده بدر یکی از بارزترین نمونه‌های علاقه و احترام ایرانیان به طبیعت است. سیزده‌بدر سیزدهمین روز فروردین ماه و از جشن‌های نوروزی ایران است. در تقویم‌های رسمی ایران بعد از انقلاب این روز، روز «طبیعت» نامگذاری شده است.
به طور کلی در میان جشن‌های ایرانی جشن سیزده بدر کمی مبهم است، زیرا مبنا و اساس دیگر جشن‌ها را ندارد. در کتاب‌های تاریخی اشاره مستقیمی به وجود چنین مراسمی نشده است، اما در منابع کهن اشاره‌هایی به روز سیزدهم فروردین شده است.
گفته می‌شود ایرانیان باستان در آغاز سال نو پس از ۱۲ روز جشن‌گرفتن و شادی کردن که نماد ۱۲ ماه سال است، روز سیزدهم نوروز را در باغ و صحرا به شادی میپرداختند و با این کار رسمی بودن دوره نوروز را به پایان می‌رساندند.
سیزده بدر یا روز طبیعت در سنت ایرانیان به مناسبت پیروزی ایزد باران بر دیو خشکسالی اپوش برگزار می‌شود و این رسم از چیزی حدود ۱۸۰۰ سال قبل از میلاد مرسوم بوده است.
افسانه های مرتبط با جشن سیزده بدر
در راستای آشنایی با این روز باید به افسانه آفرینش در ایران و مسئله نخستین بشر و شاه اشاره کرد؛ در حقیقت دانستن روایاتی در مورد کیومرث برای این روز حائز اهمیت است. در اوستا چندین بار از کیومرث سخن به میان آمده و او اولین پادشاه و نیز نخستین بشر نامیده شده است. «مشیه» و «مشیانه» روز سیزدهم فروردین برای اولین بار در جهان با هم ازدواج کردند.
از آنجا که در آن زمان عقد و نکاحی شناخته شده نبود آن دو به وسیله گره‌زدن دو شاخه، پایه ازدواج خود را بنا نهادند و چون ایرانیان باستان از این راز به خوبی آگاهی داشتند این مراسم را به ویژه برای دختران و پسران دم‌بخت انجام می‌دادند. البته رسم گره زدن سبزه همچنان در بین جوانان ایرانی در این روز مرسوم است.
عده‌ای معتقدند که روز ۱۳ هر ماه در جدول ۳۰ روز ایران باستان به فرشته تیر یا تیشتر که ستاره باران است مربوط می‌شود و بسیار روز خجسته و مبارکی است. در اعتقادات مردم ایران باستان روز سیزده بدر به هیچ وجه نحس نبوده است.
در جدول مربوط به سعد و نحس روزها نیز روز سیزدهم مبارک آمده است. مردم ایران باستان در مورد این روز معتقد بودند که جمشید شاه بنیانگذار نوروز، روز سیزدهم را در صحرای سبز و خرم، خیمه و خرگاه برپا می‌کرد. این کار چندین سال متوالی انجام شد و در نتیجه به صورت سنت و مراسم در آمد.
تنوع و گوناگونی شیوه‌های برگزاری یک آیین و دامنه گسترش فراخ‌تر یک باور در میان مردمان بر پایه قواعد مردم‌شناسی و فرهنگ عامه، نشان‌دهنده دیرینگی زیاد آن است. بدون شک سیزده بدر پیشینیان ما روزی برای ستایش و دعا برای طلب باران در سال پیش‌رو، گرامیداشت و پاکیزگی روز طبیعت و مظاهر آن و احترام به زیست‌بوم بوده است و می‌توان ریشه‌های علاقه‌مندی ایرانیان به طبیعت و طبیعت‌گردی را در این روز به وضوح دید.
ایسنا
