جشن اوشیدر، هوشیدر یا جشن پایان فصل زمستان، در 29 اسفند، پیش از نوروز، برگزار می شود. جشن اوشیدر یا منتظران هوشیدر، گاهنباری به نام “هَـمَـسْـپَـت مَـدَم” به معنای “برابری شب و روز یا برابری سرما و گرما” یا اعتدال بهاری است. همچنین هنگام جشن اوشیدر در سیستان به آرزوی فرا آمدن سوشیانت (جاودانان یا نجات بخشان) است. این جشن به نام جشن علفه در خمین، با به همراه بردن علف‌های صحرایی به خانه و روشن‌کردن چراغی در همه اتاق‌ها برگزار می شود. زادروز زرتشت، به روایت متن پهلوی گزیده های زاداسپرم نیز در این روز است.
فلسفه جشن اوشیدر
اوشیدر یا هوشیدر نام نخستین موعود زرتشتیان است، که بنابر روایت مزدیسنا، سی سال مانده به پایان سده دهم از هزاره زرتشت ظهور خواهد کرد، بدین ترتیب که دوشیزه ای پاکدامن، از تبار زرتشت، که در دریاچه کیانسه (هامون) باقی مانده، بی آنکه به شوی رفته باشد، بار می گیرد و کودکی به نام هوشیدر از او زاده می شود. در سی سالگی او خورشید ده شبانه روز در اوج آسمان، در همان نقطه آغازین خلقتش، می ایستد و در پایان این هزاره هوشیدر به پیامبری برانگیخته می شود. در عهد هوشیدر پادشاهی به نام بهرام ورجاوند سرکار است که ایران را نجات خواهد داد. همچنین در پاره‌ای از سرودهای زرتشت نام سه سوشیانت به طور پیوسته که پس از هر هزاره ظهور می کنند آمده است.
مراسم و آیین ها
برگزاری جشن اوشیدر در میان مردم آبادی های کنار هیرمند جنوب شرقی ایران رواج دارد. شیوه اجرای این مراسم بدین ترتیب است که شب قبل از عید دختر زیبایی را بر شتر آذین شده سوار می‌کنند و به کنار رود هیرمند می‌برند. در آنجا گروه مردان و زنان از هم جدا می‌شوند. مردان دور از اجتماع زنان و دختران به کناری می روند و به شادی می پردازند. زنان، دختر زیبا را که “اوشیدر” نام نهاده‌اند برهنه داخل آب می‌کنند و تا نیمه شب به رقص و پایکوبی می پردازند. پس از آن، دختر را با همان آئین به خانه باز می گردانند. این مراسم بی گمان اشارتی به باورهای زرتشتیان دارد. در بسیاری از نواحی ایران، شامگاه آخرین روز سال بر بام ها آتش نیز می افروزند.
تقویم جشن های ایرانی | گاهشمار اعیاد اصیل بجا مانده از ایران باستان تا به امروز
