باغ ارم یک باغ تاریخی ایرانی به مساحت ۱۱۰ هزار متر مربع در شیراز است که در شمال رودخانه خشک در جنوب ایران قرار دارد.
ارم معادل فارسی شده ی کلمه عربی ایرام به معنی “بهشت” است و باغ ارم را به دلیل زیبایی و جذابیت آن “شبیه بهشت” می دانند. همچنین این باغ به سبب شکوه، مساحت و قدمت یکی از مشهورترین باغ های ایران است.
باغ ارم و تاریخچه آن:
منابع و آثار مختلف نشان می دهند که تاریخ احداث باغ به قرن ۱۱ در زمان سلجوقیان برمی گردد، زمانی که اتابک فرمانروای پارس دستور ساخت باغهای متعددی را صادر کرد. اگرچه باغ ظاهر ساده تری نسبت به امروز داشته است. در قرن چهاردهم پس از سقوط ایلخانان، آل اینجو کنترل منطقه را به دست آوردند و تعدادی از رهبران این سلسله از باغ ارم به عنوان مقر قدرت خود استفاده می کردند. در همین دوره بود که ارم به اوج شکوه خود رسید. اما پس از فرمانروایی تیموریان بیشتر توجه ها معطوف به ساخت باغهای جدید در این منطقه گشت و در نتیجه باغ ارم برای چندین قرن به فراموشی سپرده شد.احداث باغ به صورت امروزی در زمان قاجاریه در قرن ۱۸ آغاز شد، هنگامی که سران قبایل قشقایی از آن به عنوان مقر دولت منطقه استفاده می کردند و این کار تا اواخر قرن ۱۹ ادامه داشت.
کملیز دِ بروین جهانگرد و نقاش هلندی قرن ۱۸ در سفرنامه اش به توصیف باغ ارم پرداخته است. ساختار باغ در طول قرن ها توسط طراحان مختلف تکمیل، ترمیم و تغییر یافته است. عمارت اصلی باغ توسط معمار محلی حاجی محمد حسن طراحی شده است. این ساختمان دارای ۳۲ اتاق در دو طبقه می باشد که با کاشی تزئین شده و روی آنها اشعار حافظ شیرازی شاعر بلند آوازه پارسی نقش بسته است. این عمارت در زمان زندیه و قاجاریه بازسازی شد. سلسله پهلوی انرژی و پول زیادی را صرف بدست اوردن اعتبار بین المللی برای باغ کرد.
در سال ۱۹۶۵ سر دنیس رایت، سفیر وقت انگلستان در ایران، توسط اسدالله علم رئیس دانشگاه شیراز و دوست نزدیک محمدرضا پهلوی به یک مهمانی در باغ ارم که برای شاهزاده خانم الکساندرا کنت برگزار شده بود، دعوت شد. در زمان پهلوی، این مجموعه تحت مدیریت دانشگاه پهلوی قرار گرفت و تا دهه ۱۹۸۰ از آن به عنوان دانشکده حقوق استفاده می شد.این مجموعه همچنان متعلق به دانشگاه شیراز است و به عنوان باغ موزه در اختیار بازدیدکنندگان قرار دارد. در ۲۷ ژوئن ۲۰۱۱ ، باغ ارم به همراه ۸ باغ دیگر از ایران با عنوان “باغهای ایرانی” در فهرست میراث جهانی ثبت شدند.
معماری
عمارت اصلی که پس از تخریب در همان محل عمارت قبلی برپا شده است، از سه طبقه با سقف شیروانی تشکیل شده که دو طبقه فوقانی آن دارای ستون می باشد. استخر بزرگی در محوطه روبروی ورودی عمارت قرار دارد. فضای داخلی عمارت شامل یک تالار مرکزی بزرگ و حوض خانه است که در کنار آن دو راهرو وجود دارد. کف و دیوارهای سالن با کاشی های هفت رنگ پوشانده شده است که استفاده از آنها تا نمای ساختمان امتداد می یابد. در پشت عمارت اصلی، در قسمت غرب باغ، اندرونی قرار دارد، ساختمانی برای اقامت صاحبان وقت باغ و شامل پنج اتاق: یک اتاق مربع شکل روبروی دروازه، به نام گلم نشین (اتاق نشیمن خدمتکاران) و دو اتاق در هر دو طرف راهروهای جانبی.
باغ
در قدیم آب مورد نیاز باغ از چشمه ی مجاور آن تأمین می شد، اما با توسعه پروژه های شهری، دو چاه به این منظور حفر شدند. باغ ارم به خاطر درختان کاج و سروش بسیار قابل توجه است (ارتفاع درخت سرو می تواند تا ۳۵ متر برسد) و همچنین گل های رز که زمانی محل مخصوص به خود را در محوطه باغ داشتند.
