نارنجستان قوام

نارنجستان قوام محل سکونت قوام السلطنه شیرازی است که طی 10 سال و بین سال های 1257 الی 1267 ساخته شد و مساحتی بالغ بر 3500 متر مربع دارد.

تاریخچه

علی محمد خان قوام الملک دوم، پسر حاکم شیراز علی اکبر خان قوام الملک اول که از طرف فتحعلی شاه منصوب شده بود، طرح ساختن بنای خانه کنونی را می‌دهد که نام اصلی اش خانه قوام الملک می‌باشد ولی متأسفانه عمرش به پایان بنا نمی‌رسد و محمد خان قوام الملک سوم، پسر او، شروع به ساخت این بنا می‌کند.

در نهایت قوام السلطنه شیرازی در سال ۱۲۵۲ ه. ق با فرمان ناصرالدین شاه قاجار به حکومت فارس منصوب گردید و در محله سکونت خویش (محله بالاکفت) بین سالهای ۱۲۵۷ تا ۱۲۶۷ خورشیدی به احداث ابنیه تاریخی و سکونتی قوام که به نارنجستان قوام معروف است، اقدام کرد. کل مساحت این مجموعه ۳۵۰۰ متر مربع و ساختمان‌های آن که در دو ضلع شمالی و جنوبی واقع شده‌اند، زیربنایی معادل ۹۴۰ متر مربع دارند.

بخش های بنای نارنجستان قوام

این مجموعه شامل حمام گچینه، حسینیه قوام، مکتب خانه قوام (خانه عراقی‌ها)، اندرونی قوام، دیوان خانه قوام و حمام اختصاصی قوام اشاره کرد. اصطبل و زنجیرخانه و بازارچه این مجموعه در اثر احداث خیابان لطفعلی خان زند از بین رفته اند. بنایی که امروزه آن را بواسطه درختان زیبای نارنج حیاط بیرونی به نارنجستان قوام معروف است بعنوان دارالحکومه یا محل انجام امور سیاسی، نظامی و دیدار با نمایندگان دولت‌های خارجی مورد استفاده بود به آن دیوان خانه قوام می گفتند. این ساختمان بنایی است دو طبقه با اتاق های بسیار زیبا و مبلمان اشرافی، سقف های نقاشی شده و دیوارهای آیینه کاری. زیباترین بخش بنا از نظر من ایوان آیینه کاری رو به نارنجستان و حوض میان حیاط است.

دیوان خانه با یک راهروی مخفی به خانه زینت الملوک یا همان اندرونی قوام مرتبط بود که این راهرو در حال حاضر مسدود شده. در سال ۱۳۴۵ خورشیدی مجموعه به دانشگاه شیراز اهدا و بین سال‌های ۱۳۴۸ تا ۱۳۵۸ خورشیدی مورد استفادهٔ مؤسسه آسیایی این دانشگاه، تحت سرپرستی پروفسور آرتور اپهام پوپ، ایران‌شناس معروف بود و اشیای اهدایی پروفسور پوپ در زیرزمین ضلع شمالی بنا که در سالهای اخیر تعمیرات اساسی در آن صورت گرفت بصورت موزه در معرض دید بازدید کنندگان قرار گرفته است.