روستای ابیانه

روستای ابیانه با نام محلی ویونا، روستایی سرسبز و خوش آب و هوا از توابع شهرستان نطنز در نزدیکی کاشان است که در تاریخ ۳۰ مرداد ۱۳۵۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

روستای ابیانه در ۳۸ کیلومتری شمال غربی نطنز در دامنه کوه کرکس و یکی از بلندترین نقاط مسکونی در ایران است. ارتفاع روستا از سطح دریا ۲۱۶۰ متر و دارای آب و هوای سرد و معتدل است. ابیانه به دلیل معماری بومی و بناهای تاریخی پُرتنوع آن، از روستاهای بسیار مشهور بوده و سالانه میزبان گردشگران داخلی و خارجی بسیاری است.

معرفی روستای ابیانه

ابیانه روستایی در دامنه کوه با خانه هایی طبقه طبقه با نماهای کاهگلی قرمز، زیر طاقی های سفید و پنجره های مشبک زیبا و چوبی است که معماری آن از گذشته به یادگار است. به سبب موقعیت کوهستانی روستا و دور بودن از مراکز پرجمعیت و راه های ارتباطی، مردم روستا، قرن ها در انزوا زیسته اند و بسیاری از آداب و رسوم قومی و سنتی و از جمله زبان، گویش و پوشش سنتی خود را حفظ کرده اند. زبان مردم روستای ابیانه از زبان های ایرانی شمال غربی و اصیل پهلوی است. پوشش و لباس سنتی، هنوز هم میان آن ها رواج دارد. در مردان ٫شلوار گشاد و درازی از پارچهٔ سیاه (دوید یا همان دبیت، شلوار مردان بختیاری) و در زن ها، پیراهن بلندی از پارچه های گل دار و رنگارنگ و چارقد سفید و گلدار است.

در زبان و گویش محلی به ابیانه ویونا (Viuna) می گویند. وی (Vi) به معنای بید و ویانه (Viyane) به معنای بیدستان است، چرا که روستای ابیانه در گذشته بیدستان بوده و در طول زمان ویونا به ابیانه دگرگون شده است.  پیشینه دقیقی از روستا در دست نیست اما باستان شناسان  قدمتی چهار هزار و پانصد ساله را تخمین می زنند و آن را از کهن ترین زیست‌ گاه های انسانی در حاشیه دشت کویر ایران می دانند. آثار و بناهای تاریخی ابیانه مربوط به دوره های ساسانی، سلجوقی، صفوی و قاجار است که این آثار نشان دهنده قدمت تاریخی این روستا است.

شغل اصلی مردم روستا کشاورزی، باغداری و دامداری است که به روش های سنتی اداره می شوند و بیشتر زنان در امور اقتصادی با مردان همکاری دارند. در این روستا برای آبیاری مزارع و باغات از هفت رشته قنات استفاده می شود. گندم، جو، سیب زمینی و انواع میوه به خصوص سیب، آلو، گلابی، زردآلو، بادام و گردو محصولات این روستا است.

گلیم و گیوه از مهم‌ترین سوغات و صنایع دستی روستای ابیانه به حساب می آیند. در کنار آن خشکبار، میوه خشک و محصولات کشاورزی نیز سوغاتی های ابیانه هستند.

آثار تاریخی

قدیمی ترین اثر تاریخی روستای ابیانه آتشکده آن است که مانند دیگر بناها در سراشیبی قرار گرفته است. آتشکده هارپاک متعلق به دوره ساسانی و نمونه ای از معابد زرتشتی است که در جوامع کوهستانی ساخته می شد.

از دیگر آثار تاریخی آن می توان به سه قلعه در روستا اشاره کرد که برای حفظ امنیت اهالی روستا از شر راهزنان ساخته شده اند. این قلعه ها به دوره یاغیگری تعلق دارند که مردم برای حفظ امنیت خود در مقابل یاغی ها این قلعه ها را بنا کرده اند. قلعه پال همونه یا تخت هامان که در جنوب غربی روستای ابیانه قرار داشته و متعلق به محله بالا و یوسمون است که مطابق سند ساخت آن قدمتی ۲۰۰ ساله دارد. در این سند سهم افراد در ساخت قلعه مشخص شده است.قلعه هرده که در شمال شرقی روستا است و به محله هرده تعلق دارد. قلعه پاله که در شمال غربی روستا واقع شده و به محله پل تعلق دارد.
همچنین روستای ابیانه دارای یازده مسجد و دو زیارتگاه و امامزاده نیز هست. زیلرتگاه هینزا که در جنوب شرقی ابیانه در دره باریکی قرار دارد. و زیارتگاه شاهزاده یحیی و شاهزاده عیسی که در شرق ابیانه در محله هرده قرار دارد.

چطور به ابیانه برویم؟

از مسیر جاده کاشان به اصفهان، به جاده‌ نطنز رفته و پس از طی مسیر ۲۲ کیلومتری در جاده نطنز، به روستای ابیانه می رسید.

لازم به ذکر است روستای ابیانه به همراه هشت روستای دیگر به عنوان کاندیدای نهایی ایران در پروژه بهترین روستاهای جهانی گردشگری معرفی شدند تا در سطح جهانی رقابت کنند.