روستای شعبجره، روستایی از توابع بخش یزدان‌آباد در استان کرمان ایران است که در ۶۰ کیلومتری شمال غرب شهرستان زرند قرار دارد. این روستا مانند استان کرمان، دارای تاریخ غنی است.
معرفی روستای شعبجره
روستای شعبجره از توابع بخش یزدان‌آباد شهرستان زرند در استان کرمان است. روستا از شمال شرق با بخش طغرالجرد شهرستان کوهبنان و از شمال غرب به شهرستان بافق استان یزد و از جنوب شرق به شهرستان‌های رفسنجان و زرند دسترسی دارد.
امرار معاش مردم روستا از راه کشاورزی و عمده محصولات کشاورزی در این روستا پسته، پنبه، گندم و جو است. آب مورد نیاز و بخش کشاورزی روستا از قنات‌های روستا تأمین شده است.
قدمت روستا را به‌درستی نمی‌توان مشخص کرد، اما وجود قبر‌های قدیمی در قبرستان آن، نشان از قدمت طولانی این روستا دارد. تاکنون این قبر‌ها به لحاظ باستان‌شناسی بررسی نشده‌اند. بنابر این، تاریخ دقیقی وجود ندارد و همه تاریخ‌های بیان شده، تنها حدس و گمان است.
با این حال، یکی از بنا‌های قدیمی روستا، قلعه نظامی به نام قلعه کهنه است که تاریخچه ساخت آن به زمان صفویان برمی‌گردد. حدس زده می‌شود قدمت روستا بیش از دوره صفویان باشد.
پیشینه نام روستا
نام روستا در فرهنگ‌نامه‌های معروف ایرانی دارای تعاریف و داستان‌های است. به‌عنوان مثال، فرهنگ‌نامه عمید، معنی شعب را قبیله بزرگ و در نتیجه، شعبجره را به معنی قبیله بزرگ کوچ‌کننده، معنی کرده است. لغت‌نامه دهخدا، شعبجره را محل دلیران، معنی می‌کند. در این میان، دکتر باستانی پاریزی، استاد دانشگاه تهران، نام روستا در فرهنگ پاپلی را شب چره نگاشته است.
جاذبه‌های گردشگری روستای شعبجره
روستای شعبجره که اقلیم خشک و گرمی دارد، به ظاهر تنها کویر و بیابان است، اما این روستا بنا‌های تاریخی در خود جای داده است که نشان می‌دهد روزگاری در این روستا سلسله‌های مختلف ایرانی در آن حکومت می‌کردند و آثاری نیز از خود بر جای گذاشته‌اند. در زیر به برخی از جاذبه‌های گردشگری این روستا اشاره شده است.
قلعه‌های تاریخی روستای شعبجره
روستای شبعجره، دارای دو قلعه تاریخی بوده که یکی از این قلعه‌های به ثبت ملی رسیده است. این قلعه‌ها به لحاظ معماری و هنر دفاعی آن، بسیار با اهمیت و با ارزش هستند.
یکی از قلعه‌ها که به قلعه کهنه شعبجره، مشهور شده و به ثبت ملی رسیده، مربوط به دوره صفویان است. در اطراف این قلعه، خندقی کنده شده که به نظر، جهت محافظت از قلعه در زمان حمله دشمنان بوده است.
قلعه دوم که به قلعه نو مشهور بوده، از قلعه کهنه کوچک‌تر است. این قلعه، خندقی ندارد، اما از روی محل‌های قرار گرفتن تیرانداز در قسمت برج و دیوار‌های قلعه مشخص می‌شود که این قلعه نیز جهت دفاع از روستاییان ساخته شده بود و احتمالا قلعه نو در محل راهبردی‌تر، قرار داشته است.
در هر صورت، معماری و ظاهر هر دو قلعه به یک شکل است. قلعه نو و کهنه، دارای دروازه و چهار برج هستند که مانند بیشتر قلعه‌های زمان صفویان، برج‌ها به‌وسیله دیوار‌های بلند به هم وصل شده‌اند.
بافت تاریخی روستای شعبجره
یکی از جاذبه‌های مهم گردشگری روستا بافت قدیمی آن است. با قدم زدن در میان خانه‌های روستا به معماری کلی آن پی خواهید برد که مطابق با اقلیم خشک و گرم منطقه است. خانه‌ها اغلب با خشت، گل و سنگ (مصالح بومی منطقه) ساخته شده‌اند.
کوچه‌های روستا نیز به شکلی بنا شده‌اند که دو طرف کوچه، دیوار خانه‌ها قرار دارد و در روز‌های گرم و بلند تابستان، بخشی از کوچه، سایه می‌شود و امکان تردد ساکنین، وجود دارد.
البته در قسمت‌هایی از روستا خانه‌هایی با مصالح جدید دیده می‌شوند، اما بافت قدیمی روستا همچنان حفظ شده است.
باغات پسته روستا
روستای شعبجره، جزو استان کرمان و شهرستان زرند است. اقلیم این منطقه، بسیار جهت کشت پسته مناسب است. پسته‌های این منطقه، بسیار مرغوب هستند و گردش در میان کوچه‌باغ‌های روستا نیز می‌تواند یکی دیگر از جاذبه‌های آن باشد.
امام‌زاده سید سردار
امام‌زاده سید سردار، به احتمال زیاد در اواخر قرن چهارم وفات یافته و در نزدیکی شعبجره به خاک سپرده شده است. نسب امام‌زاده سید سردار که در میان روستاییان به سید پیر سردار مشهور است، با هشت واسطه به امام سجاد علیه‌السلام می‌رسد.
بنای امام‌زاده از خشت و گل ساخته شده است و یک گنبد کوچک خشتی بر روی ساختمان امام‌زاده قرار دارد. نواری سبز رنگ به دور گنبد، دیده می‌شود. همچنین در بخش جلوی امام‌زاده، قبرستان روستا به چشم می‌خورد.
صنایع دستی روستای شعبجره
یکی از محصولات کشاورزی روستا پنبه است. بر همین اساس، زنان روستا در ابتدا جهت مصارف خود، گلیم، جاجیم و قالی می‌بافتند، اما امروز طرح‌های ذهنی که زنان روستا شعبجره در بافت خود استفاده می‌کردند، در میان گردشگران و دوستداران هنر بافت، محبوب و به یکی از مهم‌ترین صنایع دستی منطقه تبدیل شده است.
روستای شعبجره، یکی از روستا‌های تاریخی شهرستان زرند در استان کرمان است. بنا‌های تاریخی موجود در آن و اطراف روستا نشان می‌دهند که پیشینه سکونت در این منطقه به زمان صفویان یا حتی دورتر از آنها می‌رسد. این روستا علاوه بر بنا‌های تاریخی، باغ‌های میوه نیز دارد که محصول مهم آنها پسته است.
