پل دختر

پلِ «پل دختر» میانه در جنوب شرقیِ این شهر در آذربایجان شرقی و زمانی که میانه یکی از مسیرهای جاده ابریشم بود، ساخته شد. هرچند هنوز باستان‌شناسان نتوانسته‌اند اطلاعات درستی دربارۀ تاریخچۀ پل به دست بیاورند؛ اما برخی محققان قدمت پایه‌های پل را به دورۀ ساسانی و برخی معماری آن را به قرن هشتم هجری نسبت می‌دهند. از سوی دیگر تخریب پل در حدود ۷۵ سال قبل، خود اتفاق تاریخی دیگری برای آن رقم زد که می‌توان ویژگی «مکان رویداد» را نیز برای آن درنظر گرفت، در موقعیتی که قوای دموکرات در حال عقب‌نشینی از میانه بودند و با انفجار طاقِ چشمۀ پل، راهِ پیشروی ارتش پهلوی را بستند، تا خود نجات پیدا کنند.

تاریخچه ساخت پل دختر

آناهیتا ، شخصیتی اسطوره ایست که در آئین زرتشت به عنوان الهه و نگهبان “آب و باران” مورد احترام است. از این رو مردم آن زمان کلمه ی “دختر” را بر روی پل ها می نهادند تا فرشتگان در برابر سیل از آن ها محافظت نمایند. پل دختر یا قیز کوپروسو یکی از پل های رودخانه قزل اوزون در نزدیکی میانه در آذربایجان شرقی می باشد.

برخی از باستان شناسان، تاریخ ساخت آن را به دوران ساسانی و برخی دیگر آن را به قرن ۸ میلادی و دوران مسلمانان نسبت می دهند. قدمت این پل به دوره تیموریان برمی گردد و در کتاب بررسی هنرهای ایران تاریخ بنای آن بین سالهای ۱۴۷۵ و ۱۴۸۴ ذکر شده است. این پل از سه طاقی یا قوس تشکیل شده است که قوس مرکزی باریکتر از قوس های جانبی است. و سبک تیموری در تکیه گاه های هرمی شکل با پایه هشت ضلعی دیده می شود. این پل از اهمیت استراتژیک تاریخی برخوردار بوده و دژ قلعه دختر برای محافظت از آن در دوره صفوی بنا شده است.

طول کلی پل در حدود ۱۲۰ متر، عرض ۱۰ متر، ارتفاع آن بر روی رودخانه ۲۰ متر، دهانه قوس اصلی حدود ۲۵ و قوس های اطراف حدود ۱۷ متر است. پلدختر نسبت به دوره های اسلامی قبل نسبتا از ظرافت کمتری برخوردار است، روندی که در دوره صفویه و اوایل قاجار ادامه خواهد داشت. قسمت مرکزی پل در ۱۱ دسامبر ۱۹۴۶ در جریان نبردهای ارتش ایران علیه شورشیان طرفدار شوروی تخریب شد. در ژانویه ۱۹۳۲، پل دختر با شماره ی ۸۷ در فهرست میراث فرهنگی ایران ثبت شد.